ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΑΣΗ

Η μεγάλη καινοτομία της ελληνική σκέψης ήταν η απελευθέρωσή
της από τα δεσμά μιας εξωκοινωνικής, θεϊκής, υπερβατικής ή άλλης αρχής που θέτει τα όρια και τους κανόνες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στον αρχαιοελληνικό κόσμο οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι δημιουργοί των νόμων που τους διέπουν. Το σώμα της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής σκέψης είναι χαραγμένο στο πνεύμα των θεσμών και στην αλήθεια των ελληνικών μύθων. Αλήθεια όχι με την έννοια ταύτισης μύθου και πραγματικότητας, αλλά με την έννοια της μυθολογικής απόδοσης των κυρίαρχων αρχών της ελληνικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που δεν ετεροκαθορίζεται από εξωσυμπαντικούς θεούς και εσχατολογικούς μεσσίες - σωτήρες, επειδή ακριβώς συνέλαβαν την τραγικότητα του ανθρώπου μέσα σε έναν κόσμο που η αρχή του είναι το χάος και το περιεχόμενό του ο θάνατος. Ενός κόσμου άνευ υπερβατικού νοήματος, ενός κόσμου που αρχίζει και τελειώνει πάνω στη γη, ή αλλιώς όπως λέει ο Καστοριάδης (2007), «ενός κόσμου μη νοητού, όπου η έλλειψη υπερβατικής πηγής της σημασίας του νόμου ή του κανόνα είναι που απελευθερώνει τους Έλληνες και τους επιτρέπει να δημιουργήσουν θεσμούς μέσα στους οποίους νομοθετούν οι ίδιοι οι άνθρωποι». Η μυθολογία θα χρησιμοποιηθεί ως φορέας της αισθητικής αναπαράστασης της φύσης και των φαινομένων της και μέσω αυτής θα αποκτήσουν καθολική ισχύ και εγκυρότητα θεσμοί, αρχές και αξιακά συστήματα που οι ίδιοι δημιουργούν μέσα από μια αξιοθαύμαστη σύζευξη Λόγου και έλλογης φαντασίας.
Η αρχαία ελληνική μυθολογία ολάκερη είναι ένας ύμνος προς τη φύση.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει την φύση, τα πάντα για αυτούς ήταν πλήρη θεών, συνεπώς το θείο ενυπήρχε σε όλα τα φυσικά φαινόμενα, από τις πηγές, τα ποτάμια και τη θάλασσα, έως τα δέντρα, τους σεισμούς και τις αστραπές.
Ο κόσμος στην αρχαία ελληνική σκέψη αποτελούσε ένα εν – τάξη σύμπαν του οποίου η προκαθορισμένη υπέρβαση επιφέρει αταξία και κυρώσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηράκλειτος: «Ο Ήλιος δεν θα υπερβεί τα όριά του, ειδάλλως οι Ερινύες που επικουρούν τη Δίκη, θα τον ανακαλύψουν».
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία αλλά και φιλοσοφία, ο κόσμος δημιουργήθηκε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η ίδια του η δομή, περιείχε το μυστικό μιας ιερής και αιώνιας τάξης που αποκαλύπτεται ως κοσμική και πλανητική αρμονία.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η προστασία του περιβάλλοντος έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Έτσι, η αρχαία ελληνική παράδοση έδωσε τη λύση – μέσα από τη συμφιλίωση του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον – και στο οικολογικό πρόβλημα.
Μπορούμε επομένως να πούμε ότι είναι ένας κόσμος – ο αρχαιοελληνικός – που και σήμερα μπορεί να προσφέρει πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς, που μπορούν να βελτιώσουν της ζωής μας – και να είναι οδηγός μας για τη στάση που πρέπει να υιοθετήσουμε για το περιβάλλον.